Przebudowa miksu energetycznego Polski w horyzoncie 2050
28
x x x
Strategie rynkowe pasywizacji budownictwa oraz
elektryfikacji ciepłownictwa [1, 3, 4]
Najbardziej racjonalną jest zrównoważona strategia elektryfikacji usług
ciepłowniczych w budownictwie mieszkaniowym. Nawiązuje ona bez-
pośrednio do dotychczasowych rynkowych procesów rozwoju budow-
nictwa. Zgodnie z nią intensywność budowy nowych domów/mieszkań
pozostaje w horyzoncie 2050 na stałym poziomie (corocznie wznosi
się ok. 160 tys. nowych obiektów tego typu – ok. 5,5 mln do roku
2050). Jednak jednostkowe roczne zapotrzebowanie na ciepło grzew-
cze domów/mieszkań zmniejsza się do ok. 30 kWh
c
/m
2
(tab. 4). Jest ono
2-krotnie wyższe od standardu domu pasywnego, ale 6-krotnie niższe od
przeciętnego obecnego zapotrzebowania na ciepło grzewcze (tab. 3).
Rocznie na produkcję c.w.u. wydatkuje się ok. 1200 kWh
c
/osobę
(tab. 4). Przy tym zapotrzebowanie na ciepło grzewcze oraz do produk-
cji c.w.u., a także na potrzeby klimatyzacji może być pokryte za pomocą
monowalentnej pompy ciepła o współczynniku COP wynoszącym 3,5,
zintegrowaną z prawidłowo dobranym budynkowym źródłem PV (w sto-
sunku do którego na rynku energii elektrycznej stosuje się mechanizm
net metering). Dla takiego zakresu infrastruktury pasywizacyjno-elektry-
fikacyjnej (i przedstawionego zakresu danych) obowiązują nakłady inwe-
stycyjne podane w tab. 2. (wzrost o 20%).
Jednocześnie prowadzony jest proces rewitalizacji ok. 5,5 mln istnie-
jących domów/mieszkań do standardu grzewczego wynoszącego
50 kWh/m
2
. Jest on bardzo wysoki dla domów/mieszkań budowa-
nych w latach 70. ubiegłego wieku (i wcześniej), mających zapotrze-
bowanie na ciepło grzewcze znacznie powyżej obecnego przeciętnego
(180 kWh/m
2
), sięgające nawet 300 kWh/m
2
.
x x x
Elektryfikacja transportu [1, 3, 4]
W trzecim segmencie procesu II (elektryfikacja transportu) od 2025 roku
można by z kolei wprowadzić wyłączną sprzedaż samochodów elektrycz-
nych, wiążącą się z zakazem sprzedaży nowych z silnikami spalinowymi,
czyli tradycyjnych. Oczywiście sam zakaz nie jest mechanizmem rynko-
wym, ale uruchamia w szczególności równoważenie popytu i podaży na
pożądany poziom i powinien być wynikiem odpowiedniej umowy społecz-
nej. Podobne rozwiązanie wprowadza się już (i przewiduje do wprowa-
dzenia) w coraz większej liczbie krajów na świecie (największe znaczenie
w skali globalnej ma pod tym względem polityka Indii – zaplanowane jest
przejście od tradycyjnego transportu samochodowego w jednolity/
wyłączny rynek samochodów elektrycznych do 2030 roku).
Niewątpliwie dane przedstawione w tab. 2., dotyczące transportu indy-
widualnego w Polsce wskazują wyraźne różnice w „napięciach” rynko-
wych w obszarze elektryfikacji transportu oraz pasywizacji budownictwa
i elektryfikacji ciepłownictwa. Przykładowo, aby przeprowadzić pełną
elektryfikację transportu z zastosowaniem zaproponowanej regulacji,
należałoby zwiększyć o 50% roczny rynek sprzedaży nowych samocho-
dów po 2025 roku (do 600 tys. elektrycznych rocznie). Jest to zadanie
zapewne osiągalne, ale trudne, wymagające znacznie wyższego prosu-
menckiego zaangażowania kapitałowego niż w przypadku pasywizacji
budownictwa i elektryfikacji ciepłownictwa.
Bardziej szczegółowo, na podstawie danych z tab. 2. i 4., można wyli-
czyć, że niezbędne prosumenckie roczne zaangażowanie kapitałowe
w procesie pasywizacji budownictwa i elektryfikacji ciepłownictwa
w horyzoncie 2050 powinno kształtować się na poziomie niewiele wyż-
szym niż 20 mld zł (wynika to z czasów życia domów/mieszkań wynoszą-
cych 50–60 lat oraz dwa razy krótszych okresów trwałości infrastruktury
elektryfikacyjnej – pomp ciepła i źródeł PV). Jest to zatem zaangażowa-
nie, które zwiększałoby polski rynek budowlany w segmencie budowni-
ctwa mieszkalnego w granicach 15–20% (obecną wartość tego sektora
szacuje się w Polsce na około 60 mld zł).
Niezbędne prosumenckie roczne zaangażowanie kapitałowe w procesie
elektryfikacji transportu w latach 2025–2050 powinno natomiast kształ-
tować się na poziomie ok. 25 mld zł. Wynika to z różnicy cen samo-
chodu elektrycznego i tradycyjnego (przyjmuje się tu odpowiednio 100
i 60 tys. zł) oraz z czasu życia samochodu – ok. 15 lat. To oznacza oczy-
wiście wzrost rocznej wartości rynku nowych samochodów o prawie
70%. Czyli elektryfikacja transportu wymaga co najmniej 3,5-krotnie
większego zaangażowania prosumenckiego niż w przypadku pasywizacji
budownictwa i elektryfikacji ciepłownictwa. Rozpatrując te wyniki, należy
podkreślić, że kolejne lata ujawnią wielki potencjał rozwojowy rynku
samochodów elektrycznych na świecie. Tym samym istnieje szansa, że
w dużym stopniu szybko zniwelowana zostanie różnica w niezbędnym
prosumenckim zaangażowaniu kapitałowym. Ponadto „startowe” napię-
cia w procesie transformacji energetyki, o których mowa, mają potencjał
wytworzenia w kilku kolejnych latach całkowicie nowej, prosumenckiej
struktury preferencji, obejmującej rozległy obszar usług mieszkanio-
wych, transportowych i energetycznych (budowa nowego domu/miesz-
kania, rewitalizacja istniejącego domu/mieszkania, zakup samochodu
elektrycznego, wykorzystanie transportu publicznego). W dodatku będzie
rozwiązaniem takich problemów, jak smog czy niewydolność miast
w obszarze transportu indywidualnego.
x x x
Potencjał poprawy efektywności użytkowania
energii elektrycznej [1, 3, 4]
Największy potencjał wykazuje segment ludności – ok. 30% (tab. 5).
Do tej grupy zaliczają się przede wszystkim dostawcy oświetlenia LED,
sprzętu AGD czy produktów przemysłu ICT. Dla szeroko rozumianych
przedsiębiorstw MSP, łącznie z przemysłem spożywczym (wymienia się
ten przemysł, bo jego roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną
wynosi w Polsce ponad 4 TWh), potencjał szacuje się na ok. 20% (two-
rzą go głównie oświetlenie LED oraz napędy elektryczne, praktycznie już
powszechnie wyposażane w energoelektroniczne układy sterowania).
Tab. 4. Dane uwiarygodniające potencjalne strategie rynkowe pasywizacji budownictwa
oraz elektryfikacji ciepłownictwa
Parametr
Wartość
Roczne zapotrzebowanie nowego domu/mieszkania na ciepło grzewcze
30 kWh
c
/m
2
Roczne zapotrzebowanie na ciepło grzewcze istniejącego domu/mieszkania
po rewitalizacji (trzeciej generacji)
40–50 kWh
c
/m
2
Roczne zapotrzebowania na ciepło do produkcji ciepłej wody użytkowej
1200 kWh
c
/osobę
Wzrost nakładów na budowę nowego domu/mieszkania z tytułu inwestycji
zapewniających jego standard zeroenergetyczny, w pełni zrównoważony
przez wzrost wartości rynkowej domu/mieszkania
20%
Nakłady na rewitalizację (trzeciej generacji) istniejącego domu/mieszkania,
w % wartości domu/mieszkania, w pełni zrównoważone przez wzrost
wartości rynkowej domu/mieszkania
Tab. 5. Szacunkowy potencjał redukcyjny obecnego rynku użytkowania energii
elektrycznej w Polsce
Segment
Potencjał
Ludność (oświetlenie, AGD, produkty przemysłu ICT)
30%
MSP, w tym przemysł spożywczy i inne (oświetlenie, napędy
elektryczne, inne odbiorniki elektryczne)
20%
Przemysł (hutniczy, górniczy i kopalnictwo, chemiczny, rafineryjny,
celulozowo-papierniczy, cementowy, inne), procesy technologiczne
(napędy elektryczne, ogrzewanie elektryczne i inne)
20% (dla 4-letniego okresu
zwrotu nakładów)
10% (dla 2-letniego okresu
zwrotu nakładów)
