Polska sieć przesyłowa
18
Ełk Bis – Alytus). Do grupy tych drugich zalicza się połączenia trans-
graniczne: z Ukrainą (jednotorowa linia 750 kV Rzeszów Widełka –
Chmielnicka, jednotorowa linia 220 kV Zamość – Dobrotvor) i Biało-
rusią (jednotorowa linia 220 kV Białystok – Roś) oraz ze Szwecją (linia
kablowa stałoprądowa 450 kV Słupsk – Starno).
Rozbudowa i modernizacja sieci przesyłowej powinna być ukierunko-
wana na: stworzenie warunków bezpiecznej pracy KSE, zwiększenie
pewności zasilania obszarów dużych aglomeracji miejskich, wzmocnie-
nie roli systemu przesyłowego w KSE, poprawienie możliwości rucho-
wych w KSE oraz zdolności regulacji napięć, wyprowadzenie mocy
z przyłączonych źródeł, a także rozbudowę połączeń transgranicz-
nych [5]. Wymaga to m.in. znacznego rozwoju strukturalnej sieci prze-
syłowej, strukturalnych zmian układów zasilania w newralgicznych
obszarach kraju, umożliwienia współpracy ze sobą źródeł energii o zróż-
nicowanej technologii wytwarzania i różnych parametrach ich pracy,
a także zdjęcia funkcji przesyłowych z sieci dystrybucyjnej 110 kV, co
ma miejsce jeszcze w wielu regionach kraju [6].
Inwestycje sieciowe w obszarze sieci przesyłowej stanowią najważniej-
sze i zdecydowanie największe przedsięwzięcie inwestycyjne w infra-
strukturze sieciowej i są realizowane przez operatora systemu prze-
syłowego [7]. Przyjęty przez OSP plan modernizacji i rozbudowy
infrastruktury sieciowej na lata 2010–2025 [4] uwzględnia: przyłą-
czenie do sieci przesyłowej nowych źródeł konwencjonalnych, plano-
wane likwidacje – wycofania z pracy części jednostek wytwórczych,
przyłączenie do sieci odnawialnych źródeł energii, o mocach wynikają-
cych z celów Pakietu Klimatyczno-Energetycznego, oraz przewidywane
lokalizacje elektrowni jądrowych na obszarze kraju. Plan ten opiera
się na koncepcji rozwoju sieci 400 kV na trasach już istniejących linii
220 kV oraz rozbudowy sieci 400 i 220 kV w lokalizacjach o zwiększo-
nej generacji wiatrowej (północno-zachodnia Polska). W planie roz-
woju KSE na lata 2010–2025 operator systemu przesyłowego zade-
klarował przeznaczenie na inwestycje kwoty 18 301,5 mln zł z czego:
do 2015 r. – 8546 mln zł (I etap), do 2020 r. – 7530,5 mln zł (II etap),
do 2025 r. – 2225 mln zł (III etap) [4]. Inwestycje te mają głównie na
celu: powiązanie KSE z systemem litewskim za pomocą połączenia
synchronicznego LIT-POL Link, ułatwienie przyłączania źródeł genera-
cji wiatrowej w północno-zachodniej części kraju oraz ograniczenie nie-
korzystnego wpływu generacji wiatrowej w Niemczech na krajową sieć
przesyłową (instalacja przesuwników fazowych). Inwestycje te zwiększą
możliwości eksportowo-importowe KSE.
Planowane inwestycje elektroenergetyczne w sieci przesyłowej zostały
ściśle określone w publikacji [4] i pogrupowane w obszarach: przyłącze-
nia (elektrowni systemowych i OZE), wyprowadzenia mocy (z elektrowni
systemowych i OZE), bezpieczeństwa pracy KSE i połączeń transgra-
nicznych (asynchroniczne, synchroniczne). Przy czym bezpieczeństwo
pracy KSE wiąże się z: dostosowaniem infrastruktury sieciowej do wzro-
stu zapotrzebowania na moc i energię, właściwą regulacją napięcia
i mocy biernej oraz likwidacją ograniczeń sieciowych wynikającą z rea-
lizacji strategii zmiany napięcia sieci, zwiększenia pewności zasilania
i sprzęgania sieci 400 i 220 kV. Po zrealizowaniu zaplanowanych
przedsięwzięć inwestycyjnych nastąpią istotne zmiany jakościowe
i ilościowe w strukturze sieci przesyłowych. Przykładowo, w wyniku
realizacji działań w ramach I etapu długość linii 400 kV wzrośnie
o blisko 1800 km, przy jednoczesnym zmniejszeniu o 800 km linii
220 kV [4]. Prawie w 190 km linii 220 kV poprawi się zdolność przesy-
łowa, znacznie zwiększona zostanie również możliwość transformacji
w sieci przesyłowej. Przy czym w przypadku transformacji 400/110 kV
wzrost nastąpi o 11 060 MVA, w 400/220 kV o 5160 MVA,
a w 220/110 kV o 3305 MVA [4]. Ponadto zwiększą się zdolności
regulacyjne mocy biernej w sieci przesyłowej w zakresie od 800 do
–400 MVar [4]. Zainstalowanie przesuwników fazowych na zachod-
niej granicy Polski umożliwi ograniczenie przepływów określanych mia-
nem kołowych lub karuzelowych. Zmiany w sieci przesyłowej pozwolą
na pokrycie prognozowanego zapotrzebowania na moc i energię elek-
tryczną, przyłączenie do sieci elektroenergetycznej odnawialnych źródeł
energii o mocy ok. 5000 MW oraz źródeł konwencjonalnych o plano-
wanej mocy 3500 MW. Ponadto możliwe będzie stworzenie warunków
sieciowych dla wyprowadzenia mocy z nowych źródeł, realizację
transgranicznych przepływów mocy pomiędzy systemem polskim i litew-
skim, zwiększenie zdolności do regulacji napięć w sieci przesyłowej,
ograniczenie przepływów karuzelowych i efektywną wymianę mocy
z systemem niemieckim i zwiększenie pewności zasilania obszarów
aglomeracji miejskich poprzez strukturalne zmiany układów zasilania
newralgicznych obszarów sieciowych [8].
Wśród inwestycji ujętych w planie rozwoju w zakresie zaspokojenia obec-
nego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata
2010–2025 [4] znajduje się grupa o strategicznym znaczeniu dla funk-
cjonowania KSE, która ma również charakter priorytetowy dla Unii Euro-
pejskiej w aspekcie bezpieczeństwa dostaw energii i rozwoju konkurencji
(tzw. projekty wspólnego zainteresowania). Grupa ta obejmuje 23 strate-
giczne inwestycje sieciowe, takie jak: budowa linii 400 kV Ełk Bis –
Granica RP, Ełk Bis – Łomża, Ostrołęka – Stanisławów, Ostrołęka –
Olsztyn Mątki, Płock – Olsztyn Mątki, Kozienice – Siedlce Ujrzanów,
Kozienice – Ołtarzew, Krajnik – Baczyna, Baczyna – Plewiska, Plewiska –
Eisenhüttenstadt (Niemcy), Mikołowa – Świebodzice, Mikołowa –
Czarna – Pasikurowice, Podborze – nacięcie linii Wielopole – Nosovice
(Czechy), wraz ze stacjami 400/220 kV Podborze, Czarna – Polkowice,
Dobrzeń – nacięcie linii Pasikurowice – Wrocław, Dunowo – Żydowo
Kierzkowo – Piła Krzewina – Plewiska, Pątnów – Jasiniec – Grudziądz,
Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń, Piła Krzewina – Bydgoszcz,
Żydowo Kierzkowo – Słupsk, Gdańsk Przyjaźń – Żydowo Kierzkowo oraz
wielonapięciowej linii 400 i 220 kV Byczyna – Podborze, a także moder-
nizacja linii 220 kV Blachownia – Łagisza [1].
Most elektroenergetyczny LIT-POL Link
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć inwestycyjnych w obszarze
sieci przesyłowych zrealizowanych w ostatnich latach była budowa
tzw. mostu elektroenergetycznego LIT-POL Link pomiędzy Polską
i Litwą. Projekt ten został zakończony w 2015 r. i, obok budowy połą-
czenia stacji Ełk Bis z Alytus na Litwie, obejmował również wzniesie-
nie i modernizacje linii oraz stacji elektroenergetycznych NN w pół-
nocno-wschodniej części kraju. W ramach tego projektu zrealizowano
11 dużych inwestycji sieciowych w obszarze przesyłu, obejmujących:
budowę 4 napowietrznych linii elektroenergetycznych 400 kV o łącz-
nej długości 400 km oraz 5 stacji elektroenergetycznych NN i moder-
nizację 2 istniejących [9]. Łączna wielkość nakładów poniesionych na
realizację zadań inwestycyjnych wyniosła ok. 1800 mln zł [9]. Umożli-
wiły one nie tylko przesył energii elektrycznej pomiędzy Polską a Litwą,
przyczyniając się tym samym do zlikwidowania barier funkcjonowa-
nia europejskiego rynku energii oraz Europejskiego Systemu Przesy-
łowego poprzez zamknięcie tzw. Pierścienia Bałtyckiego (z ang.
Baltic
Ring
), ale również zwiększyły pewność i niezawodność zasilania cen-
tralnej i północno-wschodniej Polski
