Równoważenie hydrauliczne instalacji grzewczych
58
zalety: mniejszy koszt pompowania wraz ze spadkiem przepływu
i możliwość obniżania temperatury wody powrotnej, co ma zasad-
nicze znaczenie dla kotłów kondensacyjnych; oraz wady: trudniej-
szy dobór zaworu regulacyjnego, wzajemne oddziaływanie obiegów
oraz konieczność zapewniania przepływów minimalnych w celu
ochrony pompy. Należy zaznaczyć, że w praktyce odchodzi się od
projektowania i budowy instalacji grzewczych stałoprzepływowych.
W przypadku modernizacji przekształca się je na zmiennoprzepły-
wowe w celu nie tylko uzyskania wyższego komfortu oraz właści-
wego rozkładu temperatury w budynku, lecz także obniżenia kosz-
tów eksploatacyjnych.
x x x
Stacje mieszkaniowe
Rozwiązaniem coraz częściej stosowanym w budynkach wieloro-
dzinnych są tzw. stacje mieszkaniowe, które dostarczają ciepło
zarówno do ogrzewania, jak i przygotowania c.w.u. w sposób
efektywniejszy niż źródła centralne. Są to miniwęzły ciepłownicze
umożliwiające indywidualne rozliczanie kosztów ogrzewania, roz-
prowadzające ciepło w układzie poziomym, co powoduje, że zja-
wisko rozregulowania hydraulicznego w ogóle w ich przypadku nie
występuje. Stacje mieszkaniowe pozwalają na indywidualne ste-
rowanie ogrzewaniem w poszczególnych lokalach i zapewnienie
komfortu cieplnego ich mieszkańcom. Nazywane są również mini-
węzłami czy logotermami.
x x x
Armatura równoważąca
Jej producenci oferują klientom poradniki opisujące warunki zasto-
sowania różnych modeli zaworów równoważących w poszczegól-
nych typach instalacji oraz materiały służące do ich doboru.
Zawory ręczne
powinny mieć możliwość zadania nastawy wstępnej
przez zmianę położenia grzybka zaworu względem gniazda oraz jej
odczytu ze skali nastaw. Ponadto muszą być wyposażone w funkcję
zamykania, króćce pomiarowe, kurek spustowy oraz blokadę
nastawy wstępnej. Oferowane są też modele z wbudowaną kryzą
pomiarową, która ułatwia dokładne pomiary przy ich zadawaniu.
Zawory równoważące automatyczne
powinny pozwalać na płynną
nastawę przepływu oraz mieć określoną minimalną wartość ciś-
nienia podczas pracy i dopuszczalny maks. jego spadek, dla
którego urządzenie utrzymuje stały rozpływ czynnika w granicach
dozwolonego błędu. Im niższe będzie wymagane ciśnienie, tym
mniejsze koszty pompowania. Ponadto zawory powinny umożliwiać
odczyt wartości nastawionego przepływu na zewnątrz. Niektóre
mogą mieć funkcję zamykania rozpływu czynnika bezpośrednio na
nich oraz pozwalać na pomiar przy pomocy króćców pomiarowych.
Armaturę trzeba zainstalować w taki sposób, by umożliwić two-
rzenie modułów regulowanych niezależnie od reszty instalacji.
Optymalna sytuacja to taka, gdy każdy odbiornik końcowy, pion,
przewód główny rozdzielaczy, każde odgałęzienie oraz każda jed-
nostka produkująca ciepło są wyposażone w zawory równoważące.
Wówczas bardzo łatwo jest regulować układ, w którym wystąpiły
pewne zmiany w stosunku do projektu, np. błędy konstrukcyjne
czy przewymiarowanie przewodów i urządzeń. Dzięki temu można
zaoszczędzić czas i optymalnie zrównoważyć instalację. Pozwala to
wykryć usterki oraz zamknąć przepływy w czasie naprawy i konser-
wacji układu.
x x x
Istota równoważenia hydraulicznego
Celem równoważenia hydraulicznego jest zapewnienie prawidło-
wego rozpływu czynnika w instalacji zgodnie z założeniami
i wymaganiami cieplnymi pomieszczeń. W praktyce oznacza
to ograniczenie wielkości przepływu w jednej części układu
i zwiększenie w innej. Chodzi o to, aby wszystkie te zmiany
były pod kontrolą. W związku z tym opracowano kilka
metod postępowania.
x x x
Metody i procedury równoważenia
Metoda temperaturowa
Jest najprostsza i polega na pomiarach temperatury między pio-
nem zasilającym a powrotnym oraz dążeniu do równomiernego
ich rozkładu. Ze względu na czasochłonność zaleca się stoso-
wać ją w niewielkich instalacjach. Nie wymaga użycia specja-
listycznego urządzenia ani obsługi wysoko wykwalifikowanego
personelu. Istotną rolę odgrywają tu warunki pogodowe – tempe-
ratura poniżej 0°C i niewielkie nasłonecznienie.
Metoda komputerowa
Wymaga zastosowania urządzenia do pomiaru różnicy ciśnienia.
Pozwala określić jego spadki oraz przepływy w pionach i rozpro-
wadzeniach w niezbyt rozległych instalacjach. Wykorzystywana
często do kontroli pracy układu. Może zajść potrzeba kilkukrot-
nego powtórzenia pomiarów.
W przypadku równoważenia hydraulicznego dużych instalacji c.o.
obie opisane wyżej metody mogą być niewystarczające. W zależ-
ności od dokładności wykonania i zaangażowania obsługi w spo-
sób widoczny poprawią pracę układu niepoddanego wcześniej
regulacji, lecz może to być niewystarczające do usunięcia wszyst-
kich nieprawidłowości. W rozległych układach lepszym rozwiąza-
niem będą metody opisane poniżej.
Metoda proporcjonalna
Pozwala osiągnąć wysoką dokładność regulacji. Wykorzystuje
się ją przy rozległych instalacjach o skomplikowanym przebiegu
rys. Shutterstock
Rys. 1. Wynik zastosowania automatycznych podpionowych zaworów równoważących
