50
Stacje elektroenergetyczne SN
Stacje wnętrzowe transformatorowe SN/nn
Podobnie jak prefabrykowane kontenerowe służą do zasilania z sieci
napowietrznej lub kablowej SN odbiorców miejskich, wiejskich, osied-
lowych oraz przemysłowo-usługowych. Realizowane są jako urzą-
dzenia wolno stojące lub wbudowane w powstające obiekty. Pierw-
sze z nich to małe budynki stawiane na podstawach wykonanych
według indywidualnych projektów, zgodnie z zaleceniami technicz-
nymi określonymi przez operatora systemu dystrybucyjnego. Postawie-
nie takiego obiektu wymaga odpowiedniego reżimu technologicznego
m.in. wymurowania skorupy stacji, wylania fundamentów i kanałów
kablowych oraz właściwego uszczelnienia, aby zabezpieczyć obiekt
przed wnikaniem wody. Budynki przeznaczone pod tego typu stacje
wyposażone są najczęściej w trzy odrębne pomieszczenia, w których
zlokalizowano transformator lub transformatory oraz rozdzielnice SN
i nn [8]. W przypadku zasilania z sieci napowietrznej przewiduje się
specjalne pole odgromowe dla ochrony przed wyładowaniami atmo-
sferycznymi i przepięciami w sieci. Budowa stacji wolno stojącej jest
dość złożona, czasochłonna i stwarza wiele problemów zarówno na
etapie przygotowania, jak i realizacji inwestycji, zwłaszcza w obsza-
rze formalnoprawnym, dlatego obecnie powszechnie stosuje się roz-
wiązania oparte o prefabrykowane kontenerowe stacje transformato-
rowe. Natomiast specyficzne uwarunkowania infrastruktury sieciowej
w obszarze dystrybucji, a także zaszłości wynikające ze sposobu roz-
budowy sieci dystrybucyjnych SN oraz prowadzenia jej eksploatacji
we wcześniejszym okresie sprawiają, że na terenie kraju, szczególnie
w miastach, użytkowanych jest wiele takich urządzeń.
Wbudowane stacje transformatorowe stanowią część budynków
o innym przeznaczeniu, np. administracyjnym, handlowym, mieszkal-
nym czy użyteczności publicznej. Są one jedno- lub dwutransformato-
rowe, wyposażone w transformatory suche lub olejowe (o łącznej mocy
znamionowej przeważnie nieprzekraczającej 630 kVA), lokalizowane
w kondygnacjach przyziemia budynku [8]. Pomieszczenia stacyjne nie
mają okien i wykonuje się je z materiałów niepalnych. Ściany i stropy
stanowią oddzielenie pożarowe i są zabezpieczone przed przedostawa-
niem się cieczy i gazów. Drzwi komór transformatorowych wychodzą na
zewnątrz budynków. W stacjach tych musi być zachowana m.in. odle-
głość pozioma i pionowa, wynosząca min. 2,8 m we wszystkich kierun-
kach od pomieszczeń, w których na stałe przebywają ludzie. Ponadto
wymaga się spełnienia rygorystycznych warunków stawianych zarówno
transformatorom, jak i komorom transformatorowym, przy czym szcze-
gólnie ostre wymagania dotyczą kwestii przeciwpożarowych, związa-
nych z komorami, w których zastosowano transformatory olejowe.
Stacje transformatorowe prefabrykowane budynkowe
Realizuje się je w budynkach prefabrykowanych. Są zróżnicowane
w zależności od mocy zainstalowanego transformatora (najczęściej
suchego) i jego budowy. Stosuje się je w zabudowie miejskiej przy
zewnętrznych ścianach obiektów (jeśli spełnione są warunki odporno-
ści ogniowej ścian) lub jako wolno stojące. Składają się z wydzielonych
pomieszczeń: rozdzielni SN, nn oraz jednej lub dwóch komór transfor-
matorów i w zależności od potrzeb mogą być budowane jako jedno-
lub dwupoziomowe, z tym że transformatory i rozdzielnia SN są umiesz-
czane na niższym poziomie. Z uwagi na to, że zajmują one znaczne
powierzchnie i nie wpisują się w estetykę zabudowy miejskiej odchodzi
się od ich wznoszenia na rzecz prefabrykowanych kontenerowych stacji
transformatorowych w obudowie betonowej lub metalowej [9].
Stacje wnętrzowe wieżowe
To typ stacji wnętrzowych SN/nn, przeznaczonych do zasilania
(przeważnie z sieci napowietrznej) odbiorców zlokalizowanych
w miastach i na terenach wiejskich. Ich wysokość dostosowuje się
do doprowadzeń linii napowietrznych. Obecnie tego typu rozwiąza-
nia są likwidowane i zastępowane stacjami prefabrykowanymi kon-
tenerowymi lub słupowymi.
Stacje podziemne SN/nn
Przeznaczone do zasilania odbiorców miejskich i osiedlowych
z sieci kablowo-napowietrznej SN w układzie pierścieniowym lub
promieniowym w oparciu o sieć kablową niskiego napięcia. Są to
rozwiązania stosowane w miastach, w miejscach charakteryzują-
cych się gęstą zabudową terenu, gdzie nie ma możliwości
wzniesienia stacji nadziemnej, np. z powodu charakteru archi-
tektonicznego zabudowy czy lokalizacji w obszarze podlegają-
cym całkowitej ochronie konserwatora zabytków. Stacja ta stanowi
szczelny stalowy lub betonowy kontener o wymiarach dopasowa-
nych do wielkości montowanych urządzeń, który umieszcza się pod
powierzchnią terenu. Z racji ograniczonych wymiarów zewnętrz-
nych i trudnych warunków pracy najczęściej wyposaża się je w:
transformator o maksymalnej mocy 630 kVA, czteropolową roz-
dzielnicę SN w izolacji gazowej SF
6
oraz dwunastopolową rozdziel-
nicę nn z rozłącznikami bezpiecznikowymi [12]. W kanałach nad
włazem i transformatorem zlokalizowane są otwory wentylacyjne,
które zapewniają chłodzenie i stanowią wejście do stacji. Rozwią-
zania konstrukcyjne, rozmieszczenia elementów i wyposażenie są
zbliżone do tych, jakie stosuje się w małogabarytowych stacjach
kontenerowych [12]. Różnica dotyczy bardzo ważnego elementu
związanego z bezpieczeństwem obsługi – sposobu uszczelnienia
urządzenia i odprowadzenia wilgoci.
Obecnie możliwa jest budowa w pasie drogowym, co jest szczegól-
nie korzystne w zatłoczonych centrach aglomeracji miejskich.
Stacje podziemne charakteryzują się stosunkowo małą mocą
znamionową ze względu na to, że mają niewielkie wymiary,
dostęp z zewnątrz do zainstalowanych urządzeń jest ograniczony,
a zapewnienie skutecznej wentylacji utrudnione. Ponadto są one
dość uciążliwe w eksploatacji.
x x x
Automatyka
W stacjach SN w obszarze automatyki często stosuje się lokalne
systemy sterowania (możliwe jest ich powiązanie w system
centralny), pozwalające na realizację takich funkcji, jak:
zabezpieczenia, pomiary, monitoring, nadzór i sterowanie [8].
Urządzenia lokalnego systemu sterowania i ochrony obejmują
zarówno aparaturę pierwotną, jak i wtórną oraz są podzielone
hierarchicznie na dwa poziomy: pola i stacji. Jednostką nad-
rzędną w polu rozdzielczym jest sterownik polowy, czyli urządze-
nie zarządzające całym polem wraz z zabezpieczeniami (komu-
nikują się między sobą najczęściej za pomocą przewodów,
a z poziomem nadrzędnym z wykorzystaniem szyny światłowo-
dowej). Na poziomie stacji znajduje się aparatura sterowania,
nadzoru i monitoringu, która ma pełny dostęp do pól rozdziel-
czych SN poprzez aparaturę poziomu pola [8]. Układy pomia-
rowe i sterownicze są zabudowane w ramach konstrukcji danych
pól rozdzielnicy.
