48
Stacje elektroenergetyczne SN
Słupowe stacje transformatorowe
(fot. 3)
To stacje napowietrzne, przeznaczone przede wszystkim do zasi-
lania odbiorców wiejskich, miejskich i podmiejskich z sieci napo-
wietrznej lub kablowej SN, o maksymalnym napięciu 30 kV, naj-
częściej 15 i 20 kV. Wytyczne dotyczące budowy i konstrukcji
rozwiązań słupowych wyróżniają dwa typy takich stacji, które róż-
nią się pod względem pełnionej funkcji: przelotowe – zlokalizo-
wane w linii napowietrznej, kablowej lub na połączeniu linii napo-
wietrznej i kablowej, oraz końcowe, zasilane linią napowietrzną
z przewodami gołymi lub niepełnoizolowanymi, linią napowietrzną
pełnoizolowaną lub też linią kablową ułożoną w ziemi [11].
Stacja słupowa to urządzenie wyposażone w jeden transformator
o mocy znamionowej przeważnie do 400 kVA [8], choć spotyka się
jednak rozwiązania o mocy znamionowej do 630 kVA. Transfor-
mator umieszcza się na podeście montażowym bądź na ziemi pod
słupem (wówczas stacja musi zostać ogrodzona). Ze względu na
moc znamionową transformatorów stacje słupowe dzieli się na trzy
grupy: do 100 kVA, od 160 do 250 kVA lub do 400 kVA i ewentu-
alnie do 630 kVA [11].
Konstrukcja nośna stacji jest najczęściej słupem wykonanym z poje-
dynczej lub podwójnej żerdzi strunobetonowej wirowanej typu E lub
EPV. Niemniej jednak przez długi czas do realizacji konstrukcji
nośnej używano dwóch lub czterech żelbetowych żerdzi w trzech
układach: A, podwójnym A lub bramowym [11]. Dopiero pod
koniec lat 80. XX wieku wprowadzono żerdzie strunobetonowe
wirowane, które przyczyniły się do zmian w konstrukcji nośnej.
Obecnie dla stacji słupowych, wyposażonych w transformator
o mocy znamionowej do 400 kVA, standardowo stosuje się rozwią-
zanie oparte na jednej żerdzi strunobetonowej wirowanej, wyko-
nanej z betonu lub żelbetu. Przy układzie krańcowym konstrukcja
wsporcza stacji może stanowić słup krańcowy o naciągu w prze-
dziale 0–12 kN dla linii średniego napięcia oraz różnych nacią-
gów wypadkowych dla linii niskiego napięcia [11]. Żerdzie powinny
mieć wysokość 10,5 lub 12 m, a ich wytrzymałość wynosić 10 lub
12 kN [11]. Przy zasilaniu stacji linią napowietrzną SN, wysokość
żerdzi zależy od wysokości, na jakiej zawieszono linię.
W stacji słupowej jest ona połączona z transformatorem poprzez
odłącznik z uziemnikiem lub rozłącznik z uziemnikiem i podstawy
bezpiecznikowe SN. Bezpieczniki wysokiego napięcia stanowią
ochronę zwarciową transformatora i umiejscowione są na każdej fazie.
Dodatkowo, w przypadku zasilania kablowego występuje głowica
kablowa SN. Konstrukcja stacji umożliwia montaż ograniczników
przepięć SN w każdej fazie w celu ochrony transformatora przed
przepięciami mogącymi wystąpić w linii SN. Instalacja ograniczników
przepięć musi być poprzedzona ich właściwym doborem [11].
Wyposażenie stacji po stronie nn zależy od charakteru wyprowadzeń
obwodów niskiego napięcia. Najczęściej są to bezpieczniki lub
rozłączniki z bezpiecznikami ochraniającymi dane wyprowadzenia
(linie sieci rozdzielczej niskiego napięcia) [8]. Rozdział obwodów nn
w zależności od potrzeb może być wykonany z zastosowaniem roz-
dzielnic montowanych na żerdzi stacyjnej lub wolno stojących, złączy
kablowych wolno stojących, szaf oświetleniowych słupowych i wolno
stojących oraz rozłączników słupowych nn [11].
Stacje mogą być realizowane w wersji z pełnym wyposażeniem
stron średniego i niskiego napięcia oraz z uproszczonym po stro-
nie średniego napięcia (np. bez podstaw bezpiecznikowych SN
i pomostu obsługi [12]). Tych ostatnich nie zaleca się stosować
w przypadku, gdy moc znamionowa transformatorów przekracza
100 kVA.
Stacje słupowe mogą być lokalizowane w odległości min. 3 m
od budynków wykonanych z materiałów niepalnych lub min. 5 m
od pozostałych obiektów [11]. Wznosi się je szybko i łatwo, rozwią-
zania są zestandaryzowane, proste i przejrzyste, a dzięki łatwemu
dostępowi dla obsługi nie stwarzają problemów w eksploatacji.
Ze względu na to, że są to rozwiązania napowietrzne obsługa
stacji może odbywać się jedynie w sprzyjających warunkach atmo-
sferycznych. Urządzenia ponadto wymagają ochrony odgromo-
wej [11]. Mogą być użytkowane w bardzo zróżnicowanych warun-
kach na terenie całego kraju. Istnieją stacje do montażu ręcznego
w rejonach górskich i trudno dostępnych.
fot. W. Dołęga
Fot. 3. Stacja transformatorowa słupowa
fot. W. Dołęga
Fot. 2. Stacja transformatorowa w postaci słupa ogłoszeniowego [13]
