100
Modernizacja oświetlenia
Badania wykazują, że ok. 80% informacji dociera do ludzkiego
mózgu za pośrednictwem narządu wzroku. Ich nośnikiem jest
świetlne promieniowanie widzialne, a o ich jakości i rzetelności
decyduje oświetlenie otoczenia. Warto wiedzieć, że współcześnie
ludzie spędzają w pomieszczeniach zamkniętych do 90% czasu
w ciągu doby, a te najczęściej oświetlone są światłem sztucznym.
Dlatego też odpowiednie systemy tego typu mają kluczowe zna-
czenie dla osób przebywających, a szczególnie pracujących
we wnętrzach.
x x x
Oświetlenie naturalne
Obecnie obowiązujące przepisy prawne wymagają, aby w pomiesz-
czeniach pracy stałej było zapewnione oświetlenie dzienne dosto-
sowane do rodzaju wykonywanych czynności oraz wymaganej
dokładności, za wyjątkiem tych wnętrz, gdzie jest to niemożliwe lub
niewskazane ze względu na technologię produkcji.
Warto przy tym pamiętać, że naturalne światło dzienne jest naj-
tańszym, w zasadzie bezpłatnym, sposobem oświetlania wnętrz,
w tym także przemysłowych. W dodatku dla osób w nich pracują-
cych jest to światło najlepiej dostosowane do wymagań narządu
wzroku i dobrego widzenia, dlatego powinno być w sposób świa-
domy traktowane jako podstawowy składnik oświetlenia wykorzy-
stywany zawsze w najwyższym możliwym stopniu, a sztuczne tylko
jako sposób doświetlania.
x x x
Komfort, produktywność i bezpieczeństwo
pracowników
Odpowiednie oświetlenie zwiększa wydajność pracy i znacznie
obniża wskaźnik błędów. Przy względnie trudnych zadaniach wzro-
kowych człowiek starszy potrzebuje natężenia oświetlenia o wartości
ponad 1000 lx do osiągnięcia takiej samej wydolności wzrokowej,
jaką ma młodsza osoba przy 300 lx. Ta zależność jeszcze bardziej
uwidacznia się przy trudnej pracy wzrokowej – osoba w wieku ponad
55 lat potrzebuje prawie 6 razy większej ilości światła niż 30-letnia.
Wydolność wzrokowa starszych pracowników może być pod-
niesiona do poziomu osiąganego przez ludzi młodych poprzez
znaczne podwyższenie poziomu natężenia oświetlenia – ponad
wymagania normatywne. Dlatego przy jego modernizacji lub pod-
czas projektowania nowych obiektów warto pamiętać, że obowią-
zujące normy, np. PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie.
Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”,
podają minimalne wartości wymagane na stanowiskach pracy,
które zapewniają tylko pewien niezbędny komfort widzenia, nic nie
stoi jednak na przeszkodzie, aby były podwyższone w celu zapew-
nienia znacznie lepszych warunków pracy wzrokowej. Przy właści-
wej instalacji oświetleniowej poprawi to zdolność widzenia, rozróż-
niania szczegółów, obniży czas reakcji na zaistniałe sytuacje oraz
zwiększy szybkość podejmowania trafnych decyzji.
Dotychczas, przy systemach oświetleniowych wykorzystujących tra-
dycyjne wyładowcze źródła światła, zwiększenie poziomu natęże-
nia oświetlenia na ogół wiązało się ze wzrostem kosztów eksploa-
tacyjnych. Obecnie wcale nie musi tak być, bowiem nowoczesne
rozwiązania umożliwiają obniżenie zapotrzebowania na prąd,
dochodzące do 70–80%, nawet przy znacznym zwiększeniu inten-
sywności światła.
x x x
Tradycyjne technologie a oświetlenie LED
Zalety nowych technologii oświetleniowych bazujących na źródłach
światła w postaci półprzewodnikowych diod świecących LED spra-
wiają, że obecnie inwestowanie w tradycyjne oświetlenie z wyko-
rzystaniem świetlówek lub wysokoprężnych lamp wyładowczych,
metalohalogenkowych lub sodowych traci sens. Technologie te
nie będą dalej rozwijane, producenci wycofują się z dostaw trady-
cyjnych opraw oświetleniowych, a produkcja jest wygaszana.
Dlatego konserwacja takich instalacji oświetleniowych będzie coraz
trudniejsza, aż wreszcie stanie się całkiem niemożliwa. Wątpliwe
też są modernizacje oświetlenia przemysłowego, polegające na
wymianie tradycyjnych świetlówek na zamienniki LED, nazywane
często retrofitami, w istniejących oprawach. Stan techniczny tych
eksploatowanych przez lata urządzeń pozostawia na ogół wiele
do życzenia, co może być źródłem problemów technicznych przy
samej modernizacji, a także w trakcie późniejszej eksploatacji.
Dodatkowo tego typu modernizacja nie zapewni tak wysokich
oszczędności jak zastosowanie nowych opraw oświetleniowych ze
zintegrowanymi diodami LED.
Modernizacja oświetlenia
w zakładach przemysłowych
Wymagania stawiane pracownikom nowoczesnego
przemysłu wciąż rosną. Stopień komplikacji wielu
czynności roboczych i związana z tym trudność pracy
wzrokowej powodują ponadto powstawanie nowych
wymagań względem miejsc pracy. Wysokiej jakości
oświetlenie to obecnie niezbędny czynnik zapewniający
dobre samopoczucie pracowników, którzy muszą być
skoncentrowani i zmotywowani, aby poradzić sobie ze
złożonymi zadaniami, jakie wykonują.
Marek Kołakowski
specjalista ds. systemów oświetleniowych
fot. Luxon LED
Fot. 1. Zakład przemysłowy dostawcy urządzeń do mechanicznego magazynowania
i przenoszenia towarów sypkich Buttimer Polska, Piątek
