48
Konstrukcje hal jedno- i wielonawowych
x x x
Poszycie dachu i płatwie
W przypadku dachów bezpłatwiowych w halach lekkich, gdzie jako
element nośny poszycia stosuje się blachy trapezowe, rozstawy ram
sięgają 8–10 m zależnie od wartości obciążenia oraz przyjętych
dopuszczalnych ugięć. Zalecana długość arkuszy konstrukcyjnych
blach trapezowych nie przekracza 12–14 m, co determinuje koniecz-
ność stosowania układu jedno- lub dwuprzęsłowego (alternatywnie
wieloprzęsłowego) z uciągleniem blach na podporach. Uciąglanie
wykonuje się jedynie nad podporami. Przy dachach płatwiowych
z kształtowników zimnogiętych rozpiętości ram sięgają 12 m przy
uciąglaniu płatwi zimnogiętych nad podporami oraz stosowaniu
wielu tężników międzypłatwiowych.
Gęsty układ płatwi umożliwia wykonanie poszycia dachu z blach tra-
pezowych o niskim profilu (zazwyczaj między 40 a 60 mm) i mniej-
szej grubości niż przy układach bezpłatwiowych (tj. 0,75–0,88 mm).
Dla większych rozstawów ram racjonalne staje się użycie płatwi
kratowych w rozstawach 3–4 m i zrealizowanie poszycia z płyt
warstwowych (prostopadle do kalenicy) lub z blach trapezowych
o pośredniej wysokości, tj. 60–80 mm.
Przyjęty rodzaj dachu – płatwiowy lub bezpłatwiowy – determinuje
rozstaw ram głównych, a co za tym idzie, także system obudowy
ściennej. Dla mniejszych rozstawów ram (do ok. 8 m) można sto-
sować płyty warstwowe lub kasety ścienne w układzie poziomym,
natomiast dla większych konieczne staje się wprowadzenie słupów
pośrednich lub układu rygli ściennych i montaż płyt w układzie pio-
nowym. Słupki pośrednie wymuszają konieczność wzmacniania tęż-
nika łączącego głowice słupów głównych lub wprowadzenie stężeń
połaciowych, będących w stanie przenieść obciążenie poziome
z głowicy słupka pośredniego na główne układy ramowe. Od przy-
jętego rodzaju poszycia dachu zależy także zastosowanie systemu
naświetli dachowych. Dla układów bezpłatwiowych oszczędnym spo-
sobem doświetlenia wnętrza hali jest zainstalowanie liniowych świet-
lików kalenicowych. Podczas montażu na połaciach dachu trzeba
stosować wymiany pod świetliki, a także podparcie swobodnych kra-
wędzi blach przy podstawie świetlika. Przy użyciu płatwi zimnogiętych
(rozmieszcza się je dosyć gęsto) świetliki kalenicowe można opierać
bezpośrednio na nich bądź zastosować świetliki liniowe wzdłuż
połaci dachu, wspierając prostopadle ich podstawy. Wykorzystuje się
również świetliki kopułowe mocowane na sąsiednich płatwiach oraz
przy zastosowaniu dodatkowych wymianów międzypłatwiowych.
Przy pokryciu z płyt warstwowych konieczne jest wprowadzenie
wymianów.
Płatwie dachowe mogą być zaprojektowane i wykonturowane
w postaci elementów jedno- lub wieloprzęsłowych wykonanych
z zimnogiętych blach ocynkowanych, profili gorącowalcowanych
dwuteowych, ceowych lub profili zamkniętych, belek ażurowych
bądź blachownic z falistym środnikiem oraz kratownicą. Płatwie zim-
nogięte i płatwie gorącowalcowane zazwyczaj projektuje się w ukła-
dzie wieloprzęsłowym, przy czym te pierwsze uciąga się nad podpo-
rami, a drugie w miejscach zerowania się momentów zginających.
Płatwie zimnogięte występują w układach pokazanych na rys. 14.
x x x
Projektowanie dźwigarów dachowych
Dźwigary dachowe wolnopodparte projektuje się zazwyczaj jako
kratownice stalowe lub drewniane, natomiast rzadziej pełno-
ścienne, ze względu na konieczność optymalizacji wagi oraz kosz-
tów wykonania obiektu. Kratownice stalowe wykonuje się w ukła-
dach pokazanych na rys. 15. Obecnie najczęściej stosowanymi
profilami na pas dolny i górny są dwuteowniki walcowane szeroko-
stopowe, rzadziej profile zamknięte. Krzyżulce wykonuje się z pro-
fili zamkniętych, dwuteowników oraz ceowników lub pojedynczych
kątowników. Układy kątowników oraz ceowniki z przewiązkami są
obecnie używane bardzo sporadycznie z uwagi na brak możliwości
poprawnego wykonania i konserwacji powłok ochronnych pomiędzy
półkami kształtowników oddalonych od siebie tylko na grubość
przewiązki. Kratownice drewniane projektuje się lub dobiera
z katalogu producenta. Zwykle wytwarza się je z bali drewnianych
o niewielkim przekroju, łączonych w wytwórni płytkami kolczastymi
wciskanymi przez prasy. Sporadycznie można spotkać dekownice,
czyli dźwigary kształtowane jako układ warstw desek łączonych
gwoździami. Kratownice z odpowiednio ukształtowanymi zakoń-
czeniami można stosować także jako rygle pełnych układów
ramowych. Nie są to już wtedy elementy wolnopodparte, lecz
L
L
L
L
L
L
15% 20%
20% 15%
L
L
L
15% 20%
20% 15%
t+
t+
L
L
L
L
15% 20%
20% 15%
15%15%
80%
80%
L
L
L
L
t+
t+
15% 20%
20% 15%
15%15%
rys. T. Blejarski (2)
Rys. 14. Stosowane schematy statyczne w układach płatwi zimnogiętych
L
L
L
L
1
10
L
1
10
L
1
10
L
1
10
L
1
10
L
1
10
L
L
L
L
L
1
10
L
1
10
L
1
10
L
L
L
L
L
~150mm
L
L
L
L
~150mm
~150mm
~150mm
Rys. 13. Schematy układu blach trapezowych
Schemat 1 – przęsłowy
Schemat 2 – przęsłowy
Schemat ciągły – pojedynczy zakład poprzeczny
Schemat ciągły – podwójny zakład poprzeczny
Belka jedno- lub wieloprzęsłowa ciągła
Belka wieloprzęsłowa łączona na zakład
Belka wieloprzęsłowa łączona na zakład, z pogrubionymi przęsłami skrajnymi
Belka wieloprzęsłowa łączona na zakład, z podwojonymi przęsłami skrajnymi
Belka wieloprzęsłowa łączona na zakład, z pogrubionymi przęsłami skrajnymi
