40
Artykuł promocyjny
Porada eksperta
x x x
Detekcja gazów
Stosowanie stacjonarnych systemów detekcji pozwala na wczesne
wykrycie nagromadzenia się niedopuszczalnego stężenia gazów wybu-
chowych lub toksycznych. Rozwiązania te mają za zadanie zainicjo-
wanie alarmu i ostrzeżenie personelu obiektu o powstałym zagrożeniu
(jego rodzaju, miejscu występowania i skali). Nie tylko informują one
o niebezpieczeństwie, lecz także mogą sterować różnymi urządzeniami
wykonawczymi, np. mogą odciąć dopływ gazu do nieszczelnej instalacji
gazowej, uruchomić wentylację czy nawet wezwać jednostki straży
pożarnej. Z tego względu bardzo istotne jest prawidłowe zaprojektowa-
nie instalacji i właściwe rozmieszczenie detektorów gazu, by zapewniały
one odpowiedni poziom ochrony.
x x x
Ocena ryzyka
Istotnym elementem jest sporządzenie oceny ryzyka, która pozwoli
wyznaczyć potencjalne lokalizacje zagrożenia i wskazać najodpowied-
niejsze miejsca lokalizacji detektorów. Przy jej sporządzaniu należy wziąć
pod uwagę nie tylko potencjalne źródła wycieku gazu, lecz także miej-
sca oddziaływania (powierzchnia, na której istnieje ryzyko pojawienia
się nadmiarowego stężenia gazu i zagrożenia dla zdrowia i życia ludz-
kiego) i obszary, w których może on ulec zapłonowi (gaz wraz ze źród-
łem zapłonu tworzy atmosferę wybuchową).
x x x
Miejsca montażu
Detektor powinien być umieszczony tak, aby stężenie gazu zostało
wykryte, zanim powstanie mieszanina niebezpieczna, czyli w miejscu
najwyższych spodziewanych nagromadzeń gazu lub w strumieniu wen-
tylacyjnym doprowadzającym go do czujnika z punktów najbardziej
prawdopodobnych wypływów.
Sposób ich rozmieszczenia powinien uwzględniać następujące
czynniki:
• potencjalne źródła wypływu gazu,
• parametry fizykochemiczne,
• charakter możliwego wypływu,
• topografię pomieszczenia,
• rodzaj wentylacji (naturalna, mechaniczna), jej niezawodność i moż-
liwe zmiany natężenia i kierunku strumienia wentylacji,
• obecność źródeł ciepła,
• zmienność warunków klimatycznych,
• obecność gazów zakłócających,
• lokalizację potencjalnych źródeł zapłonu w przypadku gazów palnych
(iskier elektrycznych, mechanicznych, otwartego ognia i elementów
o wysokiej temperaturze),
• wyposażenie pomieszczenia (przegrody, sprzęty, meble itp.) mogące
powodować powstawanie „martwych stref”, w których następuje kumu-
lacja gazu.
W typowej kotłowni opalanej gazem czujniki eksplozymetryczne powinny
być umieszczone po stronie wywiewowej strumienia wentylacji, po jego
przejściu przez pomieszczenie, z uwzględnieniem strumieni termicznych
tworzonych przez lokalne źródła ciepła. Należy unikać umieszczania
ich w bezpośrednim sąsiedztwie kanałów wywiewowych, ponieważ
silne strumienie wentylacyjne mogą lokalnie obniżać stężenie gazu.
W kotłowni opalanej gazem ziemnym (metan) detektory należy lokalizo-
wać pod sufitem, tak aby powierzchnia wlotu gazu do czujnika znajdo-
wała się w odległości 15–30 cm od sufitu, a on sam w odległości 1 m
od rzutu podstawy kotła na płaszczyznę sufitu. Nie zaleca się umiesz-
czania detektorów bezpośrednio nad kotłem, ponieważ oddziaływanie
wysokiej temperatury może powodować nieuzasadnione alarmy i przed-
wczesne zużycie elementów detekcyjnych. W kotłowniach opalanych
gazem płynnym (propan-butan) detektory powinno się instalować po
stronie wywiewowej wentylacji nad podłogą, tak aby powierzchnia wlotu
substancji do czujnika znajdowała się na wysokości 15–30 cm od pod-
łogi, a on sam w odległości 1 m od boku kotła.
Jeśli istnieją wątpliwości co do dróg przemieszczania się gazu z miejsc
prawdopodobnego wycieku, należy przeprowadzić próbę rozchodzenia
się dymu w danych warunkach wentylacji i rozkładzie temperatur lub
wyznaczyć kierunek i zwrot strumienia wentylacji w oparciu o pomiary
anemometryczne. Jeżeli wynik analizy wskazuje na kilka miejsc poten-
cjalnego gromadzenia się gazu lub występowanie opóźnień w pojawia-
niu się informacji o wypływie zależnie od źródła emisji, należy zastoso-
wać system wieloczujnikowy.
Szczegółowe zalecenia co do rozmieszczania czujników gazów wybu-
chowych i tlenu można znaleźć w PN-EN 60079-29-2 (środowisko
przemysłowe) oraz PN-EN 50244 (środowisko domowe), natomiast
dotyczące detektorów gazów toksycznych w PN-EN 45544-4 (śro-
dowisko przemysłowe) oraz PN-EN 50292 (środowisko domowe).
Rozmieszczeniem głowic pomiarowo-detekcyjnych powinna zająć się
osoba posiadająca odpowiednią wiedzę i doświadczenie.
Dobór i lokalizacja systemów
detekcji gazów w obiektach
fot. Alter (3)
Fot. 1. Od lewej: głowica detekcyjno-pomiarowa GDX-70, centrala MSMR-16 i głowica
detekcyjno-pomiarowa MGX-70
❚❚
Alter SA
ul. Pocztowa 13, 62-080 Tarnowo Podgórne
tel./faks 61 814 65 57, 814 71 49, 814 62 90
,
Beata Krzyżostaniak
dyrektor handlowy, Alter
